Andora

Smeštena visoko među vrhovima istočnih Pirineja, planinskog venca između Francuske i Španije, kneževina Andora vekovima je ostala sakrivena od pogleda većine svetskih putnika. Možda i zato što se teritorija ove minijaturne države od svega 468 km², nalazi na najvišoj tački nadmorske visine u Evropi. Ovde se zaista diše punim plućima na savršeno čistom planinskom vazduhu. Naime, njen najviši planinski vrh, Koma Pedrosa, dostiže visinu od 2947m, a najniža tačka u dolini nalazi se na nadmorskoj visini od 840m. Iako u Andori nema železničke pruge, niti aerodroma, ona je sistemom odličnih puteva koji vijugaju kroz impresivan planinski pejzaž, borove šume i brojne pašnjake, povezana sa svojim velikim susedima, Španijom i Francuskom.

 

U najvećoj među najmanjim državama na svetu starosedeoci su Andorani, ponosni brđani sa burnom i zanimljivom istorijom i tradicijom, uprkos činjenici da su zbog nepristupačnog položaja svoje zemlje dugo bili na marginama evropske istorije. Smatra se da potiču iz španske Katalonije, o čemu svedoči i katalonski koji je zvanični jezik, mada se ovde ravnopravno koriste i španski i francuski. Autohtoni stanovnici Andore, međutim, čine tek četvrtinu od ukupno 73 000 stanovnika, dok većinu čine doseljenici, uglavnom iz susedne Francuske i Španije.

Prema legendi iz IX veka, na koju su starosedeoci Andore posebno ponosni, Karlo Veliki je posebnom poveljom ovu teritoriju dodelio Andoranima u znak zahvalnosti za njihovu pomoć u borbi protiv Mavara. Ali, borba za vlast u Andori, između francuskih i španskih pretendenata, vodila se sve do 1278. godine i razrešena je uspostavljanjem podeljenog suvereniteta, protektorata između Francuske i Španije koje na svakih 100 godina obnavljaju taj ugovor. Ova liliputanska evropska država je svoj prvi Ustav dobila tek 1993.

Andora la Velja

Stanovnici Andore oduvek su živeli od stočarstva, proizvodnje duvana, drveta, ali i šverca i krijumčarenja, pa slove za odlične trgovce. Ovo iskustvo sa trgovinom im se višestruko isplatilo kada su 50-ih godina prošlog veka u Andoru stigli prvi turisti, zaljubljenici u prirodu, lov, ribolov, zimske sportove, ali i kupovinu robe iz svih krajeva sveta, oslobođene poreza! Otada su turizam i „duty free“ prodaja glavni izvor prihoda ove zemlje.

Iako najpovoljnija šoping destinacija u Evropi, Andora nije postala punopravna članica u EU, ali zato uživa specijalni status i ima iste trgovinske pogodnosti kao i punopravne članice. Zato stanovnici Andore vole da se hvale svojim visokim standardom koji su postigli bez članstva u EU, ali i najvišom prosečnom dužinom života na svetu od 83,5 godina.

Eskaldes-Engordani

Zaista, Andora je pravi raj za kupoholike koji je poslednjih godina opsedaju. Otuda i šaljiv propagandni slogan „Posetite Andoru, najveći evropski duty free shop!“ Uostalom, njena tri grada, prestonica Andora la Velja, Eskaldes-Engordani i Pas de la Kasa važe za evropske trgovinske centre sa najzanimljivijom i najraznovrsnijom ponudom robe iz celog sveta. Jer, ovde malo ko može da odoli bogatoj ponudi čak 2000 butika iz čijih ukusno aranžiranih izloga poglede prolaznika mame garderoba i obuća najpoznatijih svetskih kreatora, ili brojnih parfimerija, knjižara, antikvarnica, zlatara i prodavnica tehničke robe najnovije generacije, po daleko nižim cenama od onih u ostalim evropskim prestonicama. Andora ima dugu tradiciju u proizvodnji parfema. Na teritoriji koja obuhvata manje od 500 kvadratnih km nalazi se čak 19 fabrika parfema, a u Eskaldes-Engordaniju otvoren je i Muzej parfema. Stoga nimalo ne čudi podatak da ovu malu kneževinu godišnje poseti više od 10 miliona turista.

Pas de la Kasa

Ipak, najveće bogatstvo ove doskora prilično izolovane evropske državice je ono koje joj je podarila priroda. Kada se uspete na njene planinske vrhove, prekrivene večitim snegom, doslovno ste opijeni razređenim, ali potpuno čistim planinskim vazduhom i pogledom na tri uske doline koje formiraju latinično slovo U i stvaraju tok reke Valira. U dolinama smeštenim između visokih obronaka Pirineja naići ćete na zaseoke čiji stanovnici i danas žive u harmoniji sa prirodom. Jedna od njih, dolina Madriu, nalazi se i na Uneskovoj listi svetske baštine. Obilazak doline nudi posetiocima najlepši pogled na okolni pejzaž i stare pastirske kolibe izgrađene u tradicionalnom stilu.

Dolina Madriu

Iako manja, ali podjednako bogata nezaboravnim prirodnim lepotama, dolina Sorteni, sa gorskim jezerom, proglašena je nacionalnim parkom sa preko 700 vrsta biljaka i endemskog cveća. Njen obilazak traje nešto duže od dva sata, ne spada u one najteže i omiljeno je odredište planinara i zaljubljenika u šetnju. Pogotovo što ona podrazumeva obaveznu degustaciju lokalnih sireva i vina u starim kamenim štalama, takozvanim „bordama“, preuređenim u ljupke restorane.

Ukoliko ste ljubitelj zimskih sportova, Andora je idealno turističko odredište. Baš na ovom malom geografskom prostoru se nalazi najveći broj planinskih padina namenjenih zimskim sportovima na Pirinejima. Moderni skijaški centri Valjnord I Grandvalira raspolažu sa čak 284,5 km skijaških staza sa 110 žičara I 1385 topova za veštački sneg! Ali, to nije sve. Preduzimljivi stanovnici Andore izgradili su i najveći alpski tobogan na svetu, dugačak čak 5300 metara. Smešten je u zabavnom parku Naturlandija, u mestašcu Sant Hulia I oduševljava posetioce svih uzrasta. Sam uspon do vrha tobogana, kroz drevnu borovu šumu, predstavlja poseban doživljaj koji traje 15 minuta. Sledi uzbudljiv spust sankama na šinama od čije vrtoglave brzine čak I najhrabrijima zastaje dah.

Vaša

Lady Yvette

Travel Writer